Bạn mới bắt đầu chơi cầu lông và thường xuyên gặp rắc rối khi không biết mình đang ghi bao nhiêu điểm, ai giao cầu tiếp theo, hoặc điểm số nào thì kết thúc set? Đừng lo – đây là tình trạng rất phổ biến với người mới chơi hoặc chưa từng đọc qua luật thi đấu chính thức.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn cách tính điểm cầu lông theo luật quốc tế hiện hành của BWF, áp dụng cho cả đánh đơn lẫn đánh đôi. Cho dù bạn là người chơi phong trào, HLV lớp học hay chỉ đơn giản muốn xem cầu lông một cách hiểu luật, thì bài viết này sẽ giúp bạn tự tin hơn mỗi khi bước vào sân.
Hệ thống tính điểm cầu lông theo luật BWF mới nhất
Theo quy định của Liên đoàn Cầu lông Thế giới (BWF), tất cả các trận đấu chuyên nghiệp hiện nay đều áp dụng hệ thống tính điểm rally point – nghĩa là mỗi pha cầu đều có điểm, bất kể người giao hay đỡ cầu. Hệ thống này giúp trận đấu diễn ra nhanh, rõ ràng và dễ theo dõi hơn rất nhiều so với các luật cũ.
Dưới đây là những quy tắc cơ bản để bạn nắm vững cách tính điểm cầu lông trong cả trận đánh đơn và đôi:
Một trận đấu có mấy set?
- Trận đấu bao gồm 3 set tối đa
- Người nào hoặc đội nào thắng 2 set trước sẽ giành chiến thắng chung cuộc
- Mỗi set đánh đến 21 điểm
Cách tính điểm trong mỗi set
- Bên nào thắng pha cầu sẽ được thêm 1 điểm
- Bên thắng điểm cũng được quyền giao cầu ở lượt tiếp theo
- Khi một bên đạt 21 điểm và cách biệt ít nhất 2 điểm, họ thắng set
Giao cầu và đổi sân
- Giao cầu đúng vị trí (trái hoặc phải) tùy theo điểm số chẵn hay lẻ
- Khi tổng điểm là số chẵn: giao cầu bên phải
- Khi tổng điểm là số lẻ: giao cầu bên trái
- Sau mỗi set, hai bên đổi sân thi đấu
- Ở set thứ ba (nếu có), đổi sân khi một bên đạt 11 điểm
Trường hợp điểm hòa 20–20
- Nếu hai bên đều đạt 20 điểm, trận đấu tiếp tục cho đến khi một bên dẫn trước 2 điểm liên tiếp
- Tuy nhiên, nếu tỉ số kéo dài đến 29–29, bên nào ghi điểm thứ 30 sẽ thắng set đó
Ví dụ minh họa
- Trận đánh đôi, tỷ số là 19–19. Đội A thắng pha tiếp theo, lên 20–19.
Nhưng chưa thắng set vì chưa cách biệt 2 điểm. Nếu đội A tiếp tục thắng, 21–19, họ thắng set. - Nếu đội B gỡ hòa 20–20, trận tiếp tục cho đến khi có bên đạt 2 điểm cách biệt, tối đa đến 30–29.
Ưu điểm của hệ thống điểm rally point
- Rõ ràng, dễ theo dõi
- Không cần nhớ “ai giao trước”, chỉ cần theo dõi điểm
- Rút ngắn thời gian thi đấu nhưng vẫn giữ tính chiến thuật cao
Cách tính điểm cầu lông đánh đơn và đánh đôi – điểm khác biệt quan trọng
Mặc dù cùng tuân theo hệ thống điểm rally point, cách tính điểm cầu lông giữa trận đánh đơn và đánh đôi có một vài khác biệt rõ rệt, đặc biệt là trong vị trí giao cầu và luật di chuyển người chơi. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho từng thể thức thi đấu:
Cách tính điểm cầu lông đánh đơn
Ở đánh đơn, mỗi bên chỉ có một người chơi, do đó luật giao cầu và tính điểm khá đơn giản:
- Người giao cầu luôn đứng bên phải nếu điểm của họ chẵn, và đứng bên trái nếu điểm là lẻ
- Sau mỗi lần ghi điểm, vai trò giao cầu và vị trí giao sẽ thay đổi tương ứng
- Khi một bên thắng pha cầu, họ được cộng 1 điểm và tiếp tục giao cầu
- Giao cầu phải chéo sân vào ô phát cầu đối diện
Ví dụ minh họa: Người A đang có 6 điểm → đứng bên phải sân để giao cầu. Sau đó ghi thêm 1 điểm (lên 7), sẽ chuyển sang đứng bên trái giao lượt kế tiếp.
Cách tính điểm cầu lông đánh đôi
Ở thể thức đánh đôi, luật giao cầu phức tạp hơn một chút vì có 2 người mỗi bên. Điều quan trọng là phải xác định người nào giao, người nào đỡ, và vị trí đứng đúng theo điểm số.
Các nguyên tắc cơ bản gồm:
- Bên giao cầu (đội vừa ghi điểm) giữ quyền giao tiếp
- Người giao cầu sẽ đứng bên phải nếu điểm của đội là chẵn, bên trái nếu điểm là lẻ
- Người nhận cầu không thay đổi vị trí (luôn đứng đối diện người giao)
- Người đồng đội của người nhận không được đỡ giao cầu
Cách di chuyển sau mỗi pha ghi điểm:
- Nếu bên giao cầu thắng pha cầu → người giao và người đỡ đổi vị trí (trái/phải), tiếp tục giao
- Nếu bên đỡ cầu thắng → họ giành quyền giao cầu, và giữ nguyên vị trí
Ví dụ minh họa: Đội A có điểm số là 4 (chẵn), người chơi A1 giao cầu từ bên phải. Nếu đội A thắng điểm, A1 và A2 đổi vị trí, A1 tiếp tục giao từ bên trái. Nếu đội B thắng điểm, họ sẽ giành quyền giao, người giao bên đội B sẽ đứng theo vị trí điểm hiện tại.
Bảng tính điểm cầu lông mẫu & mẹo ghi nhớ nhanh
Hiểu luật là một chuyện, áp dụng đúng trong trận đấu thực tế lại là chuyện khác. Rất nhiều người chơi phong trào thường xuyên bị nhầm lẫn trong việc ai giao cầu, đứng bên nào, hoặc khi nào đổi sân. Để tránh tình trạng này, bạn nên tham khảo bảng mẫu tính điểm dưới đây – giúp hình dung quy trình chơi một cách trực quan nhất.
Bảng tính điểm cầu lông đơn (ví dụ minh họa)
| Điểm số | Người ghi điểm | Bên giao cầu | Vị trí người giao | Vị trí người nhận |
| 0–0 | A | A | Phải | B – trái |
| 1–0 | A | A | Trái | B – phải |
| 1–1 | B | B | Trái | A – phải |
| 2–1 | B | B | Phải | A – trái |
| 2–2 | A | A | Phải | B – trái |
Mỗi lần một bên ghi điểm, vị trí người giao sẽ đổi trái/phải dựa theo điểm chẵn hoặc lẻ.
Bảng tính điểm cầu lông đôi (ví dụ minh họa)
| Điểm số | Bên ghi điểm | Người giao cầu | Vị trí đứng | Người đỡ cầu |
| 0–0 | Đội A | A1 | Bên phải | B1 |
| 1–0 | Đội A | A1 | Bên trái | B2 |
| 2–0 | Đội A | A1 | Bên phải | B1 |
| 2–1 | Đội B | B2 | Bên trái | A2 |
| 3–1 | Đội B | B2 | Bên phải | A1 |
Tùy theo đội ghi điểm, vai trò người giao – người đỡ có thể thay đổi nhưng phải tuân theo đúng logic điểm chẵn/lẻ & vị trí ban đầu.
Mẹo ghi nhớ nhanh khi tính điểm cầu lông
Để không bị rối trong lúc thi đấu, bạn có thể áp dụng một vài mẹo đơn giản sau:
- Ghi nhớ số điểm = xác định vị trí giao cầu:
- Điểm chẵn → đứng bên phải
- Điểm lẻ → đứng bên trái
- Luôn nhớ bên nào vừa ghi điểm sẽ giao cầu tiếp theo
- Ở đánh đôi, nếu đội bạn ghi điểm, người giao vẫn tiếp tục nhưng đổi vị trí
- Không cần quan tâm ai giao trước, chỉ cần theo dõi điểm & vị trí đứng
- Nếu đang rối, cứ quay về logic: “Chẵn phải – lẻ trái – người ghi điểm được giao tiếp”
Vạch tính điểm cầu lông đơn – Ý nghĩa & cách nhận biết
Trong thi đấu cầu lông, đặc biệt là ở thể thức đánh đơn, việc hiểu đúng và sử dụng chính xác vạch tính điểm là yếu tố quan trọng giúp người chơi giao cầu đúng luật, đứng đúng vị trí và tránh mất điểm oan. Tuy nhiên, không ít người chơi phong trào vẫn nhầm lẫn giữa các vạch sân đơn và đôi, đặc biệt là với những sân được kẻ sẵn cả hai hệ thống đường biên.
Cách nhận biết các vạch sân cầu lông đơn
Ở thể thức đánh đơn, sân thi đấu sẽ thu hẹp chiều rộng, nhưng giữ nguyên chiều dài so với đánh đôi. Cụ thể:
- Chiều dài sân: giữ nguyên 13.4m (tính từ vạch ngoài sân cuối đến cuối)
- Chiều rộng sân đơn: tính từ vạch dọc trong (5.18m)
- Vạch giao cầu trước (short service line): tính từ lưới ra 1.98m – giống cho cả đơn và đôi
- Vạch trung tâm (center line): chia sân thành 2 phần trái – phải, xác định vị trí đứng giao cầu (chẵn/lẻ)
- Vạch phát cầu dài cho đơn: dùng vạch cuối sân (không dùng vạch giao cầu dài dành cho đôi)
Tóm lại: Khi chơi đơn, bạn cần bỏ qua các vạch dọc ngoài và vạch phát cầu dài dành cho đôi.
Ứng dụng của các vạch khi tính điểm cầu lông đơn
- Vạch dọc trong: giới hạn chiều ngang sân → người giao cầu, đỡ cầu đều không được để cầu ra ngoài vạch này
- Vạch ngang cuối sân: là vạch giới hạn sau sân duy nhất cho cả giao cầu và đánh trả
- Vạch giao cầu ngắn: nếu giao không qua vạch này → lỗi, mất điểm
- Vạch trung tâm: xác định bên phải – bên trái ứng với điểm chẵn/lẻ để giao đúng vị trí
Lỗi phổ biến khi sử dụng vạch sân đơn
- Đứng sai vị trí giao cầu do nhầm bên trái/phải theo điểm số
- Giao cầu ra ngoài vì nhắm sai vạch dọc trong (dễ nhầm với vạch đôi)
- Lẫn lộn vạch phát cầu dài của đôi (ở giữa sân) với vạch đúng của đơn (vạch cuối sân)
- Đánh cầu ra ngoài mà tưởng vẫn trong sân vì không hiểu rõ giới hạn chiều ngang
Gợi ý: Nếu bạn chơi ở sân được kẻ sẵn cả đơn và đôi, nên dùng băng màu tạm để làm nổi bật các vạch đơn – đặc biệt hữu ích cho người mới.
Vạch tính điểm cùng một số lỗi phổ biển
Những tình huống tính điểm đặc biệt & lưu ý quan trọng
Trong thực tế thi đấu cầu lông, không phải lúc nào cũng đơn giản là “bên nào ghi điểm thì bên đó giao tiếp”. Có rất nhiều tình huống đặc biệt ảnh hưởng trực tiếp đến việc có tính điểm hay không, hoặc ai được quyền giao cầu. Việc hiểu rõ những tình huống này sẽ giúp bạn tránh nhầm lẫn và bảo vệ quyền lợi thi đấu của mình.
Giao cầu chạm lưới nhưng vẫn qua sân
- Nếu cầu chạm lưới nhưng rơi đúng ô giao hợp lệ → VẪN được tính là hợp lệ
- Nếu cầu không qua lưới hoặc rơi sai ô → mất điểm, đổi giao cầu
Giao cầu sai vị trí
- Nếu người giao cầu đứng sai bên trái/phải so với điểm chẵn/lẻ → mất quyền giao cầu
- Nếu đối thủ không phát hiện sai sót cho đến khi pha cầu kết thúc → kết quả vẫn được giữ nguyên, không tính lại
Đánh cầu khi chưa qua lưới
- Nếu bạn đập cầu khi nó chưa sang phần sân mình → lỗi
- Luôn phải để cầu qua hoàn toàn lưới rồi mới được đánh trả
Hai bên chạm lưới
- Nếu bất kỳ bộ phận cơ thể, quần áo hoặc vợt chạm vào lưới trong lúc đánh cầu → bị tính lỗi, mất điểm
- Đây là một lỗi phổ biến ở người mới chơi hoặc đánh đôi với tốc độ cao
Cầu chạm trần nhà hoặc vật cản
- Nếu cầu chạm trần nhà, dây điện, đèn, tường… → điểm thuộc về bên còn lại
- Trong thi đấu chính thức, các vật thể như vậy được quy định rõ là vật cản ngoài trận đấu
Cầu rơi trúng đường biên
- Cầu rơi trúng vạch (dù chỉ 1 phần) → VẪN tính là IN (trong sân)
- Cầu rơi ngoài tất cả các vạch sân quy định → OUT (ngoài sân) → mất điểm
Vị trí giao cầu bị nhầm lẫn trong đánh đôi
- Nếu người không đúng vai trò giao hoặc đứng sai vị trí → bị tính lỗi nếu đối thủ phát hiện trước khi pha cầu kết thúc
- Sau khi pha cầu kết thúc → nếu không ai phản đối thì kết quả vẫn giữ nguyên
Lưu ý quan trọng cho người mới chơi:
- Luôn kiểm tra lại vị trí đứng trước khi giao cầu, đặc biệt là ở set 3 hoặc tỉ số hòa cao
- Khi thi đấu giải phong trào, nên có trọng tài hoặc người ghi điểm hỗ trợ
- Luyện tập tình huống thực tế sẽ giúp bạn phản xạ tốt và giảm lỗi không đáng có
- Xem thêm: Biên bản thi đấu cầu lông
Kết luận
Việc nắm vững cách tính điểm cầu lông không chỉ giúp bạn chơi đúng luật, mà còn tăng sự tự tin khi thi đấu và theo dõi trận đấu. Từ hệ thống điểm rally point của BWF, sự khác biệt giữa đánh đơn – đánh đôi, đến cách đọc vạch sân và xử lý tình huống đặc biệt – tất cả đều đóng vai trò quan trọng trong hành trình chơi cầu lông hiệu quả, chính xác và thú vị hơn.
Khám phá thêm nhiều kiến thức bổ ích khác tại chuyên mục: Kiến thức cầu lông
Và đừng quên truy cập Thể thao cầu lông – cổng thông tin cầu lông hàng đầu dành cho người yêu thể thao, từ cơ bản đến nâng cao!